Met veel interesse heb ik vandaag (ma. 14/12) het opiniestuk “Stel dromencentraal, niet de financiering” (http://www.volkskrant.nl/4206073)
gelezen over studenten die voortaan per vak moeten kunnen studeren. Ik hoop dat
de schrijvers, Stefan Wirken (voorzitter Landelijke Studentenvakbond), Pieter
Duisenberg (VVD-Kamerlid), Mohammed Mohandis (PvdA-Kamerlid) en Dymph van den
Boom (voorzitter van de UvA en de HvA), weten waar ze het over hebben. Het is
in ieder geval mooi om te zien dat zo’n gezelschap met verschillende
achtergronden en belangen tot dit gezamenlijke opiniestuk komt. Ik ga er maar vanuit
dat zij hun dromen ook echt willen realiseren.
De beoogde effecten wil ik hier niet ter discussie stellen. Dat doen anderen wel zoals Karl Dittrich van de VSNU (Vereniging van Universiteiten), Jasper van Dijk (SP-kamerlid) en Xandra Hoek (Asva-voorzitter). Als ik hier al een mening over heb, is die niet relevant binnen het kader waarin ik reageer: onderwijslogistiek.
Menno Oldenhof,
voorzitter van de Centrale Medezeggenschapsraad van de HvA, maakt hier in Folia
al opmerkingen over: ‘De
organisatie zal nog wel een punt zijn,’ zegt hij. ‘Hoe gaat dit begroot en
georganiseerd worden? Is het wel stabiel? Het is te hopen dat de pilot op deze
vragen antwoorden gaat geven.’. Zeer terechte opmerkingen vanuit een
onderwijslogistieke invalshoek gezien.
SIG Onderwijslogistiek
De afgelopen jaren heeft de SIG (Special Interest Group) Onderwijslogistiek, waarvan ik voorzitter ben, binnen SURF-verband zich over verschillende onderwijslogistieke aspecten van het onderwijs gebogen. De SIG onderwijslogistiek is een zeer gemêleerd en inhoudelijk gedreven gezelschap bestaande uit o.a. docenten, facilitair medewerkers, beleidsadviseurs en projectleiders onderwijslogistiek van een 10-tal hoger onderwijsinstellingen. We benaderen het onderwijs vanuit de keten en denken vanuit de student en docent die het onderwijs dagelijks vorm geven. Vanuit die invalshoeken willen we onderwijs onderwijslogistieke handen en voeten geven. Zie ook de brochure: Beter communiceren door gemeenschappelijketaal. (https://www.surfspace.nl/media/pdfs/c2a7bd23acad1ef3817aba3e64f8ecc3_20141031brochureonderwijslogistiekmodel.pdf)
De afgelopen jaren heeft de SIG (Special Interest Group) Onderwijslogistiek, waarvan ik voorzitter ben, binnen SURF-verband zich over verschillende onderwijslogistieke aspecten van het onderwijs gebogen. De SIG onderwijslogistiek is een zeer gemêleerd en inhoudelijk gedreven gezelschap bestaande uit o.a. docenten, facilitair medewerkers, beleidsadviseurs en projectleiders onderwijslogistiek van een 10-tal hoger onderwijsinstellingen. We benaderen het onderwijs vanuit de keten en denken vanuit de student en docent die het onderwijs dagelijks vorm geven. Vanuit die invalshoeken willen we onderwijs onderwijslogistieke handen en voeten geven. Zie ook de brochure: Beter communiceren door gemeenschappelijketaal. (https://www.surfspace.nl/media/pdfs/c2a7bd23acad1ef3817aba3e64f8ecc3_20141031brochureonderwijslogistiekmodel.pdf)
Flexibele onderwijslogistiek, veel vragen
Onlangs op 20 november was een van onze landelijke studiedagen. Hier waren 85 collega’s uit het HO, die direct of indirect bij onderwijslogistiek betrokken zijn, aanwezig. In het middagprogramma hebben zij zich in 10 werkgroepen over 10 thema’s gebogen. De onderwerpen varieerden van curriculumontwikkeling, OER (Onderwijs Examen Regeling), BSA (Bindend Studie Advies) tot SIS (Student Informatie Systeem), roostering, onderwijsuitvoering als ook diplomering. Onderwerpen die de verdere flexibilisering van het onderwijs zullen faciliteren.
Onlangs op 20 november was een van onze landelijke studiedagen. Hier waren 85 collega’s uit het HO, die direct of indirect bij onderwijslogistiek betrokken zijn, aanwezig. In het middagprogramma hebben zij zich in 10 werkgroepen over 10 thema’s gebogen. De onderwerpen varieerden van curriculumontwikkeling, OER (Onderwijs Examen Regeling), BSA (Bindend Studie Advies) tot SIS (Student Informatie Systeem), roostering, onderwijsuitvoering als ook diplomering. Onderwerpen die de verdere flexibilisering van het onderwijs zullen faciliteren.
Aandachtspunten bij flexibele onderwijslogistiek
Concrete aanleiding voor dit middagprogramma was de
Subsidieregeling flexibel hoger onderwijs voor volwassenen. Het komend
studiejaar start een flink aantal pilots. Een eerste verkenning van de
onderwijslogistieke effecten hiervan leerde dat slechts weinigen de implicaties
kunnen duiden. Tijdens de studiemiddag rond de 10 onderwijslogistieke thema’s
werd dit bevestigd: veel vragen, heel veel vragen, geen tot weinig antwoorden.
De volgende gemaakte opmerkingen
bij de terugkoppeling van de werkgroepen zijn echter ook interessant in het
kader van het opiniestuk Stel dromen
centraal, niet de financiering.
- Maak een goede, ook onderwijslogistieke, impactanalyse van je onderwijsconcept voordat je nieuw onderwijs ontwikkelt.
- Uniformeer waar het kan om maatwerk mogelijk te maken. Een goede onderwijscatalogus is onmisbaar.
- Flexibiliseer op grote eenheden, niet op kleine modulen. Maak geen individueel maatwerk – onbetaalbaar.
- Hoe houd je de hoeveelheid werk in de hand bij het opnemen van persoonlijke leerplannen in cijferregistratiesystemen?
- Betrek alle stakeholders bij de uitvoering van dit soort experimenten: examencommissie, docenten, opleidingsdirectie, opleidingscommissie, studenten, studentendecanen, onderwijsbureau, NVAO, inspectie.
- Begin met strategie, beleid, regels. Begin vanuit de bedoeling.
- Denk marktgericht en houd overstapmogelijkheden scherp in beeld.
- Realiseer flexibele begeleiding.
Zie bovenstaande opmerkingen vooral niet als beren op de
weg om flexibel onderwijs en ook flexibele financiering hiervan mogelijk te
maken. Beantwoording van deze vragen en opmerkingen is echter wel nodig om de
dromen concreet te maken. Niet in mooie beleidsplannen of in opiniestukken, maar
concreet op uitvoeringsniveau. In dit soort trajecten zit het soms in
kleinigheden. Als die niet tijdig worden opgelost zullen allerlei actoren in de
keten gefrustreerd raken en komt er van de beste bedoelingen niets terecht. In
het ergste geval worden we uit een boze droom wakker.
En nu verder
De SIG Onderwijslogistiek heeft de handschoen opgepakt. In verschillende werkgroepen geven we vorm aan de flexibilisering. Allereerst hebben we dit gedaan met het maken van het onderwijslogistiek model. Een volgende uitdaging is het creëren van een onderwijslogistiek kennisplatform. Het prototype is af. Nu verdere vervolmaking en hopelijk kunnen we dit daarna snel beschikbaar stellen aan het onderwijs.
De SIG Onderwijslogistiek heeft de handschoen opgepakt. In verschillende werkgroepen geven we vorm aan de flexibilisering. Allereerst hebben we dit gedaan met het maken van het onderwijslogistiek model. Een volgende uitdaging is het creëren van een onderwijslogistiek kennisplatform. Het prototype is af. Nu verdere vervolmaking en hopelijk kunnen we dit daarna snel beschikbaar stellen aan het onderwijs.
Samenwerken en kennis bundelen
Een van de volgende uitdagingen is het geven van handen en
voeten aan flexibele onderwijslogistiek voor flexibel onderwijs. Hiertoe
bezoeken leden van de SIG en het programma Efficiënte Bedrijfsprocessen van
SURF momenteel een flink aantal HO-instellingen om te inventariseren wat de
mogelijkheden zijn om op dit vlak samen te werken. Voor ons is duidelijk dat
samenwerking niet alleen nuttig, maar ook noodzakelijk is. Niet alleen vanwege
de financiële investeringen is samenwerking noodzakelijk, maar ook om onze
kennis in het HO te bundelen en te delen. Alleen zo is kwalitatief hoogwaardige
en betaalbare onderwijslogistiek te realiseren.
Meedoen?!!!
Wil je hierover meedenken binnen de SIG onderwijslogistiek? Wil je onderwijsinstelling meer weten over de samenwerkingsmogelijkheden? Email mij: gert.idema@inholland.nl.
Wil je een korte introductie en mogelijkheden zien van het onderwijslogistieke model? Lees dan mijn blog: Roosters en het onderwijslogistiek model.
Wil je hierover meedenken binnen de SIG onderwijslogistiek? Wil je onderwijsinstelling meer weten over de samenwerkingsmogelijkheden? Email mij: gert.idema@inholland.nl.
Wil je een korte introductie en mogelijkheden zien van het onderwijslogistieke model? Lees dan mijn blog: Roosters en het onderwijslogistiek model.
